İlimiz Mahalli Çevre Kurulu, 18.11.2014 tarihinde Vali Yardımcısı Ertuğ Şevket AKSOY Başkanlığında kurul üyelerinin katılımı ile toplanmış ve aşağıdaki kararlar alınmıştır.
MADDE-1 :
2014-2015 KIŞ SEZONU YAKIT PROGRAMI
A.GEREKÇE
Batman İlinde özellikle kış aylarında yaşanan hava kirliliğinin önlenmesi toplum ve çevre sağlığının korunması için, 13.01.2005 tarih ve 25699 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 01.04.2005 tarihinden itibaren yürürlüğe giren “Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (IKHKKY)” doğrultusunda, 28.09.2010 tarih ve 2010-14 sayılı Hava Kirliliğinin Kontrolü ve Önlenmesi Genelgesi ve 09.09.2013 tarih ve 2013/37 sayılı Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Genelgesinde belirtilen hususlar dikkate alınarak düzenlenmiştir.
Mülga Çevre ve Orman Bakanlığının illerdeki Hava Kirliliğini Kontrolü ve önlenmesi amacıyla çıkartılan, 28.09.2010 tarih ve 2010-14 sayılı genelgesinde belirtildiği üzere;
Batman İl Merkezi I. Grup, İlimizin diğer tüm ilçeleri ise II. Grup Kirlilik Derecelerinde yer almaktadır.
B.GENEL KURALLAR
1.Yakıtlar
1.1. 2014-2015 kış sezonunda İlimiz merkezinde kamu kurum, kuruluş ve idare binaları, lojmanları, müstakil ev, iş yeri ve apartmanlarda Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde gösterilen ve aşağıda belirtilen standartlardaki yerli kömürler ve ithaline izin verilen ithal kömürler kullanılacaktır.
Isınma Amaçlı Kullanılacak İthal Kömür Özellikleri (Yönetmelik Tablo-10)
Tablo-10 Isınma Amaçlı İthal Taş ve Linyit Kömürü Özellikleri ve Sınırları
Özellikler Sınırlar
Toplam Kükürt (kuru bazda) : En çok. % 0,9 (%+0,1 tolerans)
Alt Isıl Değer (kuru bazda) : En az 6400 Kcal/kg (- 200 tolerans)
Uçucu Madde (kuru bazda) : % 12–31 (+2 tolerans)
Toplam Nem (orijinalde) : En çok % 10
Kül (kuru bazda) : En çok %16 (+2 tolerans)
Boyut* (satışa sunulan) : 18–150 mm ( en çok ±% 10 tolerans)
*Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18 mm olabilir.
Sınır Değerlerinin Aşıldığı İl ve İlçelerde Kullanılacak Yerli Kömürler
(Yönetmelik Tablo–11)
Tablo-11 Sınır Değerlerinin Aşıldığı İl ve İlçelerde Kullanılacak Yerli Kömürlerin Özellikleri
Yerli Kömürlerin Özellikleri Sınırlar Kullanılacağı İller ve İlçeler
Toplam Kükürt (kuru bazda) : En çok % 2
Batman Merkez İlçe
Alt Isıl Değer (kuru bazda) : En az 4800 Kcal/kg (-200 tolerans)
Toplam Nem (orijinalde) : En çok %25
Kül (kuru bazda) : En çok %25
Boyut* (satışa sunulan) :18–150 mm (18 mm altı ve
150 mm üstü için en çok % 10 tolerans)
* Uygunluk Belgesi verilme aşamasında dikkate alınır.
**Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18 mm olabilir.
Sınır Değerlerinin Aşılmadığı İl ve İlçelerde Kullanılacak Yerli Kömürler
(Yönetmelik Tablo–12)
Tablo–12 Sınır Değerlerinin Aşılmadığı İl ve İlçelerde Kullanılacak Yerli Kömürlerin Özellikleri
Yerli Kömürlerin Özellikleri Sınırlar Kullanılacağı İller ve İlçeler
Toplam Kükürt (kuru bazda)** : En çok % 2,3
Batman Merkez Hariç Tüm İlçeler
Alt Isıl Değer (kuru bazda)** : En az 4200 Kcal/kg (-200 tolerans)
Toplam Nem (orijinalde) : En çok %30
Kül (kuru bazda) : En çok %30
Boyut *(satışa sunulan) :18-150 mm (18 mm altı ve
150 mm üstü için en çok % 10 tolerans)
* Uygunluk Belgesi verilme aşamasında dikkate alınır.
**Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18 mm olabilir.
Kirlilik Derecelendirilmesi Yapılmış Olan İl ve İlçelerin Dışında Kalan Yerleşim Yerlerinde (köy, belde ) Kullanılabilecek Yerli Kömür Özellikleri
Özellikleri Sınırlar
Toplam Kükürt (kuru bazda) : En çok % 2,5
Alt Isıl Değer (kuru bazda) : En az 3400 Kcal/kg (-200 tolerans)
Boyut *(satışa sunulan) : 18–150 mm (18 mm altı ve 150 mm üstü için en çok % 10 tolerans)
1.2 IKHKKY(Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği) Madde-5 kapsamında yakma tesislerinde kullanılması gerekli yakıtlar ve kullanılması yasak maddeler (katı, sıvı ve gaz) belirtilmiş olup, ısınma amacıyla kullanılması yasak maddelerin; IKHKKY Madde 5(a),(b),(c) ve (d) bentlerinde belirtilen yakıtlar dışındaki lastik, kablo, tezek v.b. ürünlerin ısınma amacıyla yakılmasının yasak olduğuna,
1.3 Sosyal Yardımlaşma Vakfı tarafından dağıtılacak kömürlerin yukarıda belirtilen standartlarda olması, analiz yapılmadan kömür dağıtımının yapılmaması, ilgili yönetmelik ve genelgede belirtilen hususlara uygunluğu analiz yaptırılarak tespit edilmiş kömürlerin dağıtılması, uygun olmayan kömürlerin ise dağıtımının yapılmadan iade edilmesi gerektiğine,
1.4 İhale: İlimiz içindeki katı yakıt ihalelerine katılacak olan ithalatçılar ithalatçı kayıt belgesi, üreticiler uygunluk izin belgesi, dağıtıcılar herhangi bir ilden alınan dağıtıcı kayıt belgesi, satıcılar ise herhangi bir ilden alınan katı yakıt satıcısı kayıt belgesiyle katılabileceğine,
1.5 Belge Alımı: Katı Yakıt Satıcısı Kayıt Belgesi, Dağıtıcı Kayıt Belgesi ve Satış İzin Belgesi almak isteyenlerin genelgede belirtilen belgelerle çevre ve şehircilik il müdürlüğüne müracaat etmeleri gerektiğine,
2.Sıcaklık Şartları ve Yakma Saatleri
2.1 Dış ortam sıcaklığı gece ve gündüz 10 °C nin üzerinde olduğu günlerde kalorifer ve sobaların yakılmamasına,
2.2 Kalorifer ve sobaların belirlenen ilk yakış saatlerine göre yakılıp yakılmadığının denetlenmesine,
Hastaneler, yatılı ve gündüzlü okullar, öğrenci yurtları, yaşlılar yurtları, kreşler, terminaller ve kolluk binaları, kalorifer ve sobaların iç ortam sıcaklığı 20 °C den yukarı olmayacak şekilde devamlı olarak, ancak hava kirliliğine neden olmayacak şekilde yakılmasına,
2.3 Batman İl Merkezinde 2014-2015 kış sezonunda ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin önlenmesi amacı ile kış sezonunda kalorifer yakma saatlerinin aşağıdaki şekilde uygulanmasına;
Sabah Akşam
Konutlarda 05.00- 08.30 16.00- 22.00
Resmi Kurum ve Kuruluşlarda 06.00- 10.00 13.00- 16.00
İş Merkezlerinde 08.00- 10.00 13.00- 16.00
Hastane, okul, yurt, kreş v.b. yerler kalorifer yakma kurallarına uymak şartıyla; kalorifer yakma saatleri dışında tutulacaktır.
Konutlarda dış ortam sıcaklığının 00C nin altında -40C nin üstünde olduğu gün ve gecelerde belirtilen yakma saatlerinin (başlangıç-bitiş) 1 saat uzatılmasına, -40C nin altında hava kirliliğine neden olmayacak şekilde sürekli yakılmasına,
3.Isı Yalıtımı
05.12.2008 tarihli ve 27075 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Binalarda Enerji Perfonması Yönetmeliği” kapsamında yönetmelik ve buna dayanılarak çıkarılan Tebliğ ve Genelgelere göre hareket edilmesi gerektiğine,
C DENETİMLER
İlimizde kullanımına izin verilmeyen ve belirlenen özellikleri sağlamayan yakıtların kullanılmaması için yakıtların üretim, dağıtım, yerleşim yerlerine girişi, satışı ve nihai kullanım aşamalarında gerekli kontrol ve denetimlerin yapılması amacıyla; Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Belediye Başkanlıkları, İl Jandarma Komutanlığı, İl Emniyet Müdürlüğü, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Müdürlüğü, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu ile Kaymakamlıklar tarafından -bu kurumlara bağlı taşra teşkilatları dahil- gerek ayrı ayrı gerekse de ekipler oluşturularak denetimlerin gerçekleştirilmesine,
Yapılacak Denetimlerde;
1. İlimizdeki Tüm Kamu ve Kuruluşlar;
- Sıvı yakıt alımında teslim alma komisyonunca; yakıt boşaltımı esnasında teslim alma ve muayene kabul komisyonunca numune alınması ve akredite olmuş – yeterliliğe sahip laboratuarlarda analiz ettirilmesi ( analiz bedeli ilgili firmaca karşılanması ) ve gelen analiz sonucuna göre ödemenin yapılması, Numune alımına ;Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca ( Bilim, Sanayi ve Teknoloji il Müdürlüğü, İl Jandarma Komutanlığı, İl Emniyet Müdürlüğü Taşra Temsilcileri) destek vermesi,
Yıl boyunca alınan numune sonuçlarının MÇK sekretaryasını yürüten Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne rapor halinde sunulması,
Analizi bozuk gelen yakıtların ivedilikle EPDK ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü yetkililerine bildirilmesi,
2. Belediye Başkanlığınca
- Şehir içinde kömür taşıyan araçların, binaların, depoların denetiminin Belediye Başkanlığı ekipleri tarafından yapılmasına, bu denetimler sırasında talep edildiği takdirde İl Emniyet Müdürlüğü’nden destek alınmasına,
- İdari sınırları içindeki binaların yakma sistemlerinin ve bacalarının temizliğinin/yıllık bakım ve onarımlarının yapılıp yapılmadığına, yanmanın verimli olup olmadığına, binalarda ısı yalıtımına dikkat edilip edilmediğine,
- Kömür kullanan apartman bacalarına filtre takılıp takılmadığına,
- Yakma sistemlerinin ehliyetli usta ateşçiler tarafından yakılıp yakılmadığına,
- Yakma saatlerine ve yakmanın dış ortam sıcaklığına bakılarak yapılıp yapılmadığına,
- Yakıtların belirtilen niteliklerde olup olmadıklarına,
- Odun-Kömürcüler Sitesinde; standartlara uygun kömür satışının yapılması için Belediye tarafından eleman/elemanların 24 saat görevli bulundurulması,
- İşyeri Açma Ruhsatı olmadan veya İşyeri Açma Ruhsatında ısınma amaçlı yakıt satışına izin verilmeden ısınma amaçlı yakıt satan işyerlerinin tespit edilerek gerekli yasal işlemin yapılmasına,
3. İl Emniyet Müdürlüğü/İl Jandarma Komutanlığı Trafik ekiplerince;
- Egzozundan siyah duman atan, istiap haddinin üstünde yolcu ve yük taşıyan ve yağ yakan motorlu taşıtların trafikte denetlenerek kurallara uymayan taşıt sahipleri için cezai müeyyidelerin uygulanmasına ve gerektiği hallerde trafikten men edilmesine,
- Servis araçları ile ilgili kuralların getirilmesine ve egzozundan siyah duman atan servis araçlarının trafikten men edilmesine,
- Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü/Belediyenin denetimlerinde; gerektiğinde çağrılmak üzere polis memuru/memurlarının hazır bulundurulmasına,
4. İl Jandarma Komutanlığı ekiplerince;
- Batman İline doğru olan ana arter yollarında (Batman-Diyarbakır, Batman- Hasankeyf, Batman-Beşiri, Batman-Kozluk) şehre giriş yapan kamyon ve kamyonetlerde yerli ve ithal kömür kontrolü yapılarak; fatura veya sevk irsaliyesi, malın menşeini belirtir belge, satış ve uygunluk belgesi araması ayrıca ısınma amaçlı kullanılacak kömürün torbalanmış olması hususlarının kontrol edilmesine, izin verilen ısınma amaçlı yakıt özellikleri dışında ısınmada kullanılması yasaklanan yakıtların Batman’a girişinin önlenmesine, bu durumda çevre ve şehircilik il müdürlüğünün haberdar edilmesine,
5. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca (Bilim, Sanayi ve Teknoloji il Müdürlüğü, İl Jandarma Komutanlığı, İl Emniyet Müdürlüğü Taşra Temsilcileri) ;
- Sıvı yakıt denetimlerini yapmak ve numunelerini alınmasına,
- Alınan sıvı yakıt numunelerini akredite olmuş laboratuarlarda analizini yaptırılmasına,
- Isınma amaçlı kullanılmak üzere kaçak sıvı yakıt/standart dışı sıvı yakıt üretimi ve/veya satımı yapan kişi/firmaların tespit edilmesi ve tespit edilmesi halinde söz konusu kişi/firmalar ile yakıtları hakkında yasal işlem başlatılmasına,
- Kış sezonu sonunda MÇK sekretaryasını yürüten Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne alınan numuneler ve sonuçları hakkında bilgi verilmesine,
6. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce;
- İlin hava kalitesi ölçümlerini yapmak ve sınır değerleri altına çekmek için gerekli çalışmaları yapmak/yaptırmak,
- Yakıtların belirtilen niteliklerde olup olmadığına
- Resmi ve özel binalarda ısınma amaçlı kullanılan yakıtların, yakma sistemlerinin, yakma saatlerinin kontrol edilmesine
- Yakıt/yakma sistemlerinin diğer ilgili kurumlarca denetlenmeleri sırasında, lüzumu halinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce çalışmalarına/denetimlerine destek sağlanmasına,
7. Kaymakamlıklarca;
- İlçelerde ve ilçelere bağlı beldelerde denetimlerin Kaymakamlıklarca yapılmasına,
- İlçeye sevk edilen yakıtların menşei, nereden sevk edildiği, alıcı-satıcı bilgileri, miktarları vb. hakkında bilgiler ile birlikte 2014-2015 kış sezonu yakıt programı dahilinde yapılan denetim ve çalışmalardan Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün aylık raporlar ile bilgilendirilmesine,
D.DENETİM ESNASINDA:
1-Bakanlığın belirlemiş olduğu değerleri sağlayıp, torba üzerinde isteğe bağlı olarak parantez içinde belirtilen ve yönetmelik değerlerinden daha kaliteli olduğu taahhüt edilen kömür özelliklerinin sağlanmaması durumunda tüketicinin aldatılmasından dolayı Tüketicinin Korunması Kanununa göre gerekli işlemin yapılması amacıyla ilgili kurum/kuruluşa bilgi verilmesi,
2-Tüketicilerin denetimler sırasında denetim ekibine; yakıta ait sevk irsaliyesini veya faturayı, yakıt analiz raporunu, baca temizlik belgesi ya da baca temizliğinin yapıldığına dair tutanağı, yakma kazanını işleten ateşçinin ehliyet belgesini ibraz etmelerine,
3-İzin verilmeyen ve belirlenen özellikleri sağlamayan yakıtların kullanılmaması için; yakıtların üretim, dağıtım, yerleşim yerlerine girişi, satışı ve nihai kullanım aşamalarında gerekli kontrol ve denetimlerin yapılmasına, söz konusu denetimlerin sıvı yakıtlar için Bilim, Sanayi ve Teknoloji il Müdürlüğünce, katı yakıtlar için Belediye mücavir alan sınırları içerisinde belediye başkanlıklarınca, Belediye mücavir alan sınırları dışında ise Valiliğimizce (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) gerekli denetim ekiplerinin oluşturmalarına,
4-Katı yakıtın bulunduğu mekândan (depodan, işyerinden, araçtan vb.) TS 5125, TS 4744 ve TS 2390 sayılı standartların belirlediği şekilde numunelerin alınması ve Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü (IKHKK) Yönetmeliğinin 26 ncı maddesinde belirtilen laboratuarlarda analizinin yaptırılması gerekmektedir. Uygunluk izin belgesi alınması sırasında numunenin analiz ve gönderme (kargo, posta vb.) ücretinin üretici tarafından ödenmesine, denetim sırasında ise analiz ve gönderme (kargo, posta vb.) ücretinin ithalatçı/üretici/satıcı tarafından ödenmesine,
5-Her bir kontrol belgesi/uygunluk izin belgesi kapsamında ithal edilen/üretilen ve ilde satışa sunulan katı yakıt ile ilgili gerekli bilgi ve belgeleri Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğümüze bildirmeyen; yanlış, yanıltıcı ve yanlış belge düzenleyen ve katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almamış olan satıcılara katı yakıt teslim eden ithalatcı/üretici/satıcıya 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci, 20 nci (g) ve 26 ncı maddeleri hükümleri uygulanır.
6-Bacasından siyah duman atan işyerlerinin ve sanayi tesislerinin denetlenmesi, kullanılan yakıt ve bacadan atmosfere verilen emisyonlar dikkate alınarak sanayiden kaynaklanan hava kirliliğinin denetim altına alınması ve gerekli yasal işlemin yapılmasına,
7-Katı ve Sıvı yakıt analizlerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yeterlilik belgesi almış laboratuarlarda yapılmasına,
8-İlimizden başka bir il’e gitmek üzere transit geçecek açık kömür veya tozumaya neden olacak malzeme yüklü kamyonların branda ile örtülü olmasına, brandasız kamyonların geçişlerinin Bölge Trafik Müdürlüğünce engellenmesine,
9-İlimiz merkez ve İlçelerinde satışı yasak olan açık, usulsüz kömürün kullanımının engellenmesi amacıyla Emniyet Müdürlüğü Birimlerine ait denetim noktalarında gerekli denetimlerin yapılarak girişinin engellenmesine, tespiti durumunda İl sınırlarımız dışına çıkarılmasına,
10- Tüketicilerin, Batman Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden “Katı Yakıt Satıcısı Kayıt Belgesi” ve “Satış İzin Belgesi” alan firmalardan/işyerlerinden yakıt satın almalarına,
E.ANALİZLER
Katı yakıtın bulunduğu mekândan (depodan, işyerinden, araçtan vb.) TS 5125, TS 4744 ve TS 2390 sayılı standartların belirlediği şekilde numunelerin alınması ve Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü ( IKHKK )Yönetmeliğinin 26 ncı maddesinde belirtilen laboratuarlarda analizinin yaptırılması gerekmektedir. Denetim sırasında analiz ve gönderme (kargo, posta vb.) ücreti, ithalatçı/üretici/satıcı tarafından ödenir.
F.HALKIN BİLGİLENDİRİLMESİ VE UYGULANACAK TEDBİRLER
a)- Halkımızın hava kirliliği konusunda bilgilendirilmesi, bu konudaki duyarlığının arttırılması, kirliliğin yoğun olduğu günlerde alınacak tedbirler ile ilgili olarak ve bu kararda belirtilen yakıt ve yakma sistemi standartları ve bu standartlara uygun hareket edilmesi durumunda hava kirliliğinin azalacağı ve bunun sağlık açısından faydaları hakkında gerekli bilgilerin verilmesi ve eğitim çalışmalarının ilgili kurumlar tarafından yapılmasına,
b)- Halkın duyarlılığının arttırılması için hava kirliliği ölçüm sonuçları ile ilgili güncel bilgilerin günlük olarak; bilgisayar ağı, bilgi ekranlar/billboardlar/reklam panoları, basın yayın organları ve diğer kolay ulaşılabilir medya araçlarıyla düzenli olarak kamuoyuna sunulması, Alo 181 Çevre ve Şehircilik Çağrı Hattının kamuoyu tarafından bilinirliğinin arttırılması amacıyla çalışmalar yapılması,
c)- Özellikle kritik meteorolojik şartların (inversiyon, düşük rüzgar hızı vs.) oluştuğu veya hava kirliliğinin artış göstermesinin beklendiği durumlarda halkın önceden bilgilendirilmesi ve yakma saatlerinin 1(bir) saat kısaltılması,
d)- Hava kirliliğinin önlenmesi amacıyla araçların egzoz emisyon kontrollerinin yapılması, egzoz emisyon ölçümü yapan yetkili tesislerin denetlenmesi,
e)- Kış gelmeden önce binalarda ısı kaçağının önlenmesi, pencerelerin çift çamlı olması ve binalarda özelikle dıştan yalıtım yapılması hususlarının yakıt tasarrufuna katkıları konularında halkın bilgilendirilmesi,
f)- Okullarda ve resmi binalarda değiştirilmesi gereken pencerelerin çift camlı pencerelerle değiştirilmesi ve kaloriferli okullarda radyatörlerde termostatlı vana kullanması,
g)- Resmi kurumlar, lojmanlar, okullar, camiler ve yerleşim yeri içerisinde yer alan sosyal tesislerde doğalgaza geçişe öncelik verilmesi,
h)- Okullarda ve resmi binalarda giriş kapısının kendiliğinden kapanabilir ve hava sızdırmaz yapılması,
G. CEZAİ YAPTIRIMLAR
1-Her bir uygunluk belgesi/uygunluk izin belgesi kapsamında ithal edilen/üretilen ve ilde satışa sunulan katı yakıt için gerekli bilgi ve belgeleri çevre ve şehircilik il müdürlüğüne bildirmeyen; yanlış ve/veya yanıltıcı belge düzenleyen ve Katı Yakıt Satıcısı Kayıt Belgesi almamış olan satıcılara katı yakıt teslim eden ithalatçı/üretici/satıcıya, 2872 sayılı Çevre Kanununun 12 nci, 20(g) nci ve 26 ncı madde hükümlerinin uygulanmasına,
Hususlarına oy çokluğu ile karar verilmiştir.
